جایگزین لاک الکتروفورتیک هگزا یک رزین چهار جزئی میباشد که در صنایع مختلف اعم از بدلیجات ، یراق آلات و سایر صنایع فلزی که نیازمند پوشش نهایی برای محافظت از اکسیداسیون و افزایش خاصیت مکانیکی استفاده میشود.
لاک چهار جزئی هگزا بهترین جایگزین برای لاک الکتروفورتیک ، لاک فلزات و انواع لاک های پایه آکریلیک و پلی اورتان است.
هدف دنبال شده در لاک فورتیک هگزا بالا بردن کیفیت و سرعت اجرا به همراه پایین آوردن قیمت تمام شده در واحد میباشد.
در ابتدا توضیح مختصری از مفاهیم ابتدایی برای فورتیک کردن بدلیجات و سایر قطعه های یراق آلات و شیر آلات میدهیم . که دانستن مفاهیم آنها در راه اندازی لاک فورتیک ( پوشش محافظ بدلیجات ) لازم است.
الکتروفورتیک فرایندی است که آبکاری به وسیلهٔ آن انجام میشود که رسوب دهی الکتریکی (electrodeposition) نیز نامیده میشود . الکتروفورتیک باید قطعه مورد نظر رسانا باشد و برای رسوب دهی آن از کاتد و آند استفاده میشود.
لاک الکتروفورتیک( Electrophoretic varnish ) اختراع فرمول و فرآیند آماده سازی رنگ الکتروفورز را ارائه می دهد. این فرمول شامل مواد افزودنی ویژه برای رنگ الکتروفورز است. رنگ الکتروفورز اثرات مفیدی دارد که فرآیند پردازش را ساده و راحت تر میکند
رنگ الکتروفورز ( Electrophoretic painting ) یک روش اقتصادی و مقاوم در برابر خوردگی برای استفاده از روکش ها برای مواد با رسانای الکتریکی است. از این ماده برای پوشاندن بسیاری از محصولات مانند مبلمان فلزی و ظروف نوشیدنی و بدلیجات و زیور آلات استفاده می شود.
رنگ الکتروفورز به طور مداوم در گردش می باشد تا از تسویه جامدات رنگ و گرما ناشی از فرآیند پمپاژ و همچنین از عبور الکتریکی جلوگیری کند
از نظر کیفیت و از نظر مقاومت در برابر سایش قوی است ، هزینه تولید صرفه جویی می شود ، هزینه مواد اولیه کم است ، عملکرد آن خوب است و رنگ الکتروفورز تمیز و سازگار با محیط زیست است و نیاز اکثر کاربران را برآورده می کند.
همان طور که گفته شد آبکاری اجسام و انواع فلز نظیر استیل ، برنج ، مس به وسیله ی الکتروفورتیک انجام میشود که در مطلب فوق تمامی مزیت های الکتروفورتیک گفته شده است منتها معایبی نیز دارد که موجب شده متخصصان محصول هایی را جایگزین لاک الکتروفورتیک کنند
از جمله معایب بسیار مهم در الکتروفورتیک میتوان به هزینه بالای تجهیزات و نگهداری آنها و همچنین محدودیت تیراژ آبکاری در الکتروفورتیک اشاره کرد.
همانطور که گفته شد لاک فورتیک یکی از رایج ترین روش های آبکاری در صنایع مختلف از جمله لاک برای بدلیجات در ایران است.
اما به دلیل مشکلات زیاد اعم از قیمت بالای مواد اولیه ، هزینه بالای تجهیز و نگهداری دستگاه ، تخصصی بودن راه اندازی و تکنسین خط و … باعث کلافگی و انحصاری شدن روش الکتروفورتیک شده است.
لاک چهار جزئی هگزا یکی از بهترین روش های جایگزین الکتروفورتیک میباشد . این لاک شامل چهار جز میشود که علاوه بر حل همه مشکلات لاک محافظ آبکاری دارای خاصیت مکانیکی و ماندگاری بالاتری به نسب روش های قدیمی دارد.
هگزا یک مواد پایه استات می باشد که همه ی مشکلات روش های قدیمی را حل کرده است. هگزا از چهار قسمت مختلف تشکیل میشود که بعد از میکس کردن و آماده سازی رزین میتوانید به صورت سری ( آبکاری با تعداد بالا ) و حتی به صورت سفارشی ( آبکاری با تعداد پایین ) استفاده کنید.
چهار جز اصلی هگزا شامل موارد زیر میشود :
بخش رزین آبکاری یا Plating Resin : این بخش شامل رزین اصلی آبکاری میشود که نقش اصلی آن ایجاد لایه بر روی سطح بدلیجات یا یراق آلات میشود. با تنظیم ویسکوزیته رزین بعد از ترکیب که در ادامه به آموزش آن میپردازیم میتوانید ضخامت لایه بر روی قطعه را تنظیم کنید.
بخش پایدار کننده یا Stabilizer : این بخش شامل مواد پایدار کننده برای رزین اصلی آبکاری یا همان Plating Resin است که نقش آن محافظت از رزین در ژل شدن آن در طول آبکاری میشود با کنترل کردن ویسکوزیته رزین و یکسان کردن آن باعث میشود لایه یکپارچه ای بر روی سطح ایجاد شود.
بخش هاردنر یا Hardner : این بخش وظیفه افزایش چسبندگی و در نتیجه افزایش خاصیت مکانیکی لایه آبکاری بر روی سطح میشود . به دلیل وجود توسیلامید و تولوئن در این بخش برای جلوگیری از کرد شدن و مات شدن باید توسط بخش چهارم اکتیو شود.
بخش اکتیواتور یا Activator : این بخش بسیار مهم تنها به قسمت سوم رزین آبکاری یا همان هاردنر اضافه میشود . با واکنش و خروج گاز ها باعث خنثی کردن رادیکال های آزاد رزین فورتیک می شود که بهترین لایه را بر روی قطعه ایجاد میکند.
حلال میتل استات : این حلال برای مرحله نهایی و رقیق سازی در قطعاتی استفاده میشود که دارای طراحی بسیار ریز هستند.
وسایل مورد نیاز در آبکاری هگزا مخصوص بدلیجات :
هیت پلیت یا المنت ایزوله | برای بشر 4 لیتری میتوانید از المنت 500 وات استفاده کنید ولی ترجیحا از هیت پلیت مگنت دار استفاده کنید که برای همزدن و یکپارچه سازی مواد نیز بتوانید از مگنت استفاده کنید |
بشر شیشه ای | دقت کنید حتما از بشر های وارداتی استفاده کنید که مقاومت حرارتی مناسب داشته باشند که در صورت برخورد قطعه بشر شکسته نشود |
دما سنج دیجیتال | برای اندازه گیری دمای لاک آبکاری میکس شده و ثابت نگه داشتن آن از دما سنج مناسب و دقیق استفاده کنید. |
میله استیل یا تیتانیوم | برای درست کردن الگو برای قوطه وری ترجیحا از میله استیل بدون آبکاری یا تیتانیوم استفاده کنید. |
آون یا خشک کن | وجود آون یا خشک کن برای لاک هگزا الزامی نیست اما برای سرعت بخشیدن به تیراژ کار میتوانید از آون 3 فوت یا دستی استفاه کنید. |
مگنت بزرگ | در صورتی که از هیت پلیت استفاده میکنید حتما از مدل مگنت دار ( برای هم زدن ) استفاده کنید. |
بعد از تهیه وسایل و تجهیزات بالا به ترتیب زیر چهار جز هگزا را میکس و آماده میکنیم:
ترکیب اول :
در این مرحله باید بخش رزین فورتیک Plating Resin را با بخش پایدار کننده Stabilizer به نسبت 1:1 ( مساوی ) با هم میکس کنید.
در این ترکیب، رزین اصلی فورتیک هگزا را برای استفاده طولانی مدت تر از حالت عادی آماده میکنید که ( پایدار کننده ) از ژل شدن و سفت شدن رزین در حالتی که در بشر قرار دارد جلوگیری میکند.
ترکیب دوم :
در این مرحله باید بخش هاردنر Hardner را با بخش اکتیواتور Activator به نسبت 1:1 ( مساوی ) با هم میکس کنید.
در این ترکیب، مواد واکنش پذیر سطح فلز ( به خصوص مس و نقره ) که اوربیتال های آزاد دارند و بعد از واکنش اکسید میشوند ( دلیل کدر شدن و مات شدن ) توسط اکتیواتور خنثی میشوند.
نکات مهم که در این دو ترکیب باید بدانید !
1- با توجه به این که چگالی مواد با هم فرق میکنند برای ترکیب مواد به صورت 1:1 باید از بشر ( بر حسب حجم نه بر حسب وزن ) استفاده کنید.
2-سبز شدن مواد در ترکیب اول و همچنین داغ شدن مواد در ترکیب دوم کاملا طبیعی است و علت آن شروع فعل و انفعالات و آماده سازی مواد فورتیک میباشد.
ترکیب سوم :
در این مرحله ترکیب اول را به نسبت مساوی 1:1 با هم میکس میکنیم . هم زدن را تا زمانی ادامه میدهیم که هاله های رزین دیده نشوند و رزین به صورت یکنواخت و یکپارچه دیده شود.
قبل از آنکه به نحوه ی تنظیم ضخامت لایه بر روی انواع مختلف هندسی قطعه را توضیح بدهیم حتما باید مفهوم ویسکوزیته و درصد جامد ( همان غلظت ) بدانید.
ویسکوزیته چیست ؟
ویسکوزینه همان گرانروی رزین میباشد که به دو روش حرارت دادن یا رقیق کردن رزین میتوانید ویسکوزیته یا گرانروی رزین را پایین بیاورید.
برای مثال : شما یک عسل را یا با گرم کردن یا با رقیق سازی با آب میتوانید روان کنید !
درصد جامد یا غلظت چیست ؟
به میزان خالص مواد در رزین بدون در نظر گرفتن پر کننده و حلال و قوام دهنده درصد جامد رزین یا غلظت آن رزین میگویند. دقت کنید که معمولا در رزین ها مفهوم غلظت با ویسکوزیته اشتباه میشود.
یعنی هرچه یک رزین سفت تر باشد ( ویسکوزیته بالا تری داشته باشد ) دلیلی بر غلیظ بودن یا درصد جامد بالای رزین نمیباشد.
برای مثال : یک شیر موز را با آب رقیق کنید قطعا درصد جامد موز در آن پایین میاید و ویسکوزیته آن نیز پایین می آید اما با اضافه کردن پودر قوام دهنده به شیر موز رقیق شده، سفت میشود ولی درصد جامد موز در آن همچنان پایین می ماند.
در تعیین ضخامت لاک بر روی قطعه آبکاری فورتیک ما از دو مفهوم بالا استفاده میکنیم. یعنی هدف ما پایین آوردن ویسکوزینه بدون پایین آوردن درصد جامد لاک است. این مورد باعث ایجاد لایه 400 نانو متری بر روی کار میشود که قابل رویت با چشم نیست.
از حرارت غیر مستقیم استفاده میکنیم:
برای این کار میکس مواد را به دما 35-40 درجه افزایش میدهیم . (استفاده از المنت ایزوله و یا هیت پلیت )
بعد از قوطه وری و مشاهده نمونه شاهد در صورت لزوم به پایین آوردن ضخامت میتوانید از حلال متیل استات استفاده کنید.
در آبکاری بدلیجات با رزین هگزا نیازی به رکتیوفایر و دستگاه های تصفیه نیست و قابلیت احیا کردن مواد بعد از یک هفته را دارند اما الکتروفورتیک علاوه بر محدودیت های تعداد آبکاری هزینه راه اندازی و نگهداری زیادی دارند.
بدیهی است که میزان پوشش و تعداد آبکاری به طرح و هندسه قطعه بستگی دارد اما به صورت میانگین به ازای هر لیتر لاک فورتیک هگزا 10 متر مربع را میتوان پوشش دارد.
زیور آلات و بدلیجات خود تنوع بالایی از نظر جنس ، وزن ، طرح دارند که بعد از ساخت نیاز به یک جلا دهنده و مقاوم کننده دارند زیرا مدام و به صورت دائم با بدن برخورد دارد در صورت تعرق بدن رنگ و نمای خود را از دست میدهند بنابراین بهتر است زیورآلات و بدلیجات را در برابر عوامل مخرب عایق کنید
با توجه به توضیحات انجام شده شما میتوانید در لاک فورتیک برای بدلیجات و زیور آلات از خمیر رنگ های برنزی ، رز گلد و طلایی استفاده کنید . برای اطلاعات بیشتر در این زمینه با شرکت تماس بگیرید.
خیر ؛ لاک فورتیک هگزا برای محافظت از آبکاری یا آنتی اکسیداسیون انواع فلزات استفاده میشود دقت کنید که این لاک قابلیت پاشش بر روی قطعه را نیز دارد.
پیشنهاد میشود در مورد این موضوع ” لاک محافظ آبکاری ” را مطالعه کنید.